Speech Veteranendag Druten 2023

9 oktober 2023

Dit is mijn eerste Drutense Veteranendag als burgemeester van gemeente Druten. Een dag in het teken van Drutenaren die wat heel bijzonders hebben gedaan. Al is dat niet van hun gezichten af te lezen. Een dag in het teken van mensen die ons land hebben gediend en zich over de hele wereld hebben ingezet voor vrede en veiligheid. Al gaan ze daar zelf niet prat op. Een dag ook, die ons doet beseffen hoe weinig vanzelfsprekend vrede en veiligheid zijn, al weten de meeste Nederlanders inmiddels niet beter.

Want de meesten van ons leven zonder voorbereid te zijn op de kwaadwillende invloed van een bezettende macht. Zonder voorbereid te zijn op het verrichten van je taken onder dreiging. Terwijl die voorbereiding op dit alles, en veel meer, een tastbaar onderdeel is van het leven van een veteraan. Voorbereid zijn, en vertrouwen hebben in je kameraden. Of het nu de kok is, de commandant of je collega's op de brug.

Voorbereid zijn, vertrouwen hebben, saamhorigheid; het kwam naar voren in de gesprekken met Eef, Theo, Gerard en Harold. Waarbij saamhorigheid zowel in woord als in gebaar bleek.

Saamhorigheid, want alleen je kameraden weten hoe het voelt om te werken in een vijandige omgeving. Hoe luid de stilte is voor de impact. Hoelang het eindeloze wachten duurt op dat wat niet komt. En hoe groot de ontlading is, ’s avonds bij het leggen van een kaartje. Hoe het voelt om na een missie weer thuis te komen. Thuis, in de warmte van je gezin, maar zonder je kameraden, je collega’s om je heen.

Uit het gesprek met de vier heren bleek ook dat er, ondanks het verschil in persoonlijke ervaringen, krijgsmachtonderdelen, rangen, missies en karakters, een diep gevoelde unieke band bestaat. Het werd me eens te meer duidelijk hoe belangrijk een dag als vandaag is voor veteranen. Wat jullie met elkaar delen, delen jullie met niemand anders.

'Onze wereld was Maas en Waal’, zo zei Harold. Dat vond ik mooi om te horen. Hoe de jongens van Maas en Waal hun wereld vergrootten in dienst van defensie. Hoe ze leerden over orde, discipline en respect. Over de noodzaak van hiërarchie, en de geoliede machine die het gevolg daarvan was. Kennismaakten met jongens en meiden uit andere delen van het land. En met collega’s uit andere delen van de wereld. Met wie ondanks een andere taal, cultuur en gebruiken ook een band werd opgebouwd. Onderlinge verschillen deden er immers niet toe, het gezamenlijke doel, dáár ging het om.

Het is iets waar de burgermaatschappij tot op de dag van vandaag wat van kan leren. In plaats van het uitvergroten van de onderlinge verschillen, juist kijken naar het gemeenschappelijke, naar dat wat verbindt. Naar wat je samen sterk maakt.

Het verruilen van het veilige Maas en Waal voor onveilige gebieden over de gehele wereld; het brengt me bij de portretten. Want terwijl de ene helft van de gezichten is uitgelicht, is de andere helft gehuld in schaduw. Als symbool voor de twee kanten van jullie ervaringen.

De trots om gediend te hebben, op missie te zijn geweest. De opgedane mensenkennis, de verrijking van jullie levens. De lichte kant.

Tegelijkertijd zijn er de ervaringen ter plekke, die lang niet altijd fraai waren. Die littekens hebben achtergelaten, fysieke en mentale. Het onbegrip vanuit de burgermaatschappij, soms op het respectloze af, over het werk dat jullie verricht hadden. De schaduwkant.

De portretten tonen Drutenaren die onderdeel zijn van de geschiedenis. Zelfs daaraan hebben meegeschreven. Mensen die wat heel bijzonders hebben gedaan. Al is dat niet van de gezichten af te lezen. Maar het licht, het donker en alles daar tussenin: het máákt de veteraan. Iemand die onze trots verdient.

Sigrid Sengers
Burgemeester